Medicijngroep

Indicatie

PCSK9-remmers zijn geregistreerd voor de behandeling van volwassenen met primaire hypercholesterolemie (heterozygote familiaire en niet-familiaire) of gemengde dyslipidemie. PCSK9-remmers kunnen worden toegevoegd aan statines en/of andere lipidenverlagers, wanneer deze onvoldoende effect hebben. Patiënten die geen statine kunnen gebruiken, kunnen PCSK9-remmers als monotherapie gebruiken. PCSK9-remmers zijn ook geregistreerd om de kans op hart- en vaatziekten te verlagen bij patiënten met bestaande hart- en vaatziekten (SmPC’s). 

Evolocumab is daarnaast geregistreerd voor volwassenen en jongeren vanaf 12 jaar met homozygote familiaire hypercholesterolemie in combinatie met andere lipidenverlagende middelen (SmPC, 2021).

Effectiviteit

Het doel van de behandeling van hypercholesterolemie is het verlagen van het risico op hart- en vaatziekten, zoals myocardinfarcten en beroertes.

Wat is het effect op het risico op hart- en vaatziekten?

Het effect van PCSK9-remmers op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten is alleen onderzocht bij patiënten met bestaande hart- en vaatziekten. De belangrijkste studies zijn:

  • FOURIER: vergelijking van evolocumab met placebo
  • ODYSSEY Outcomes: vergelijking van alirocumab met placebo

 

Evolocumab verkleint de kans op cardiovasculaire complicaties in vergelijking met placebo. Cardiovasculaire complicaties zijn cardiovasculaire sterfte, myocardinfarct en beroerte. Het NNT is 74 gedurende twee jaar om een complicatie te voorkomen (Sabatine, 2017).

Alirocumab verkleint eveneens de kans op cardiovasculaire complicaties. Dit zijn cardiovasculaire sterfte, myocardinfarct, instabiele angina pectoris en beroerte. Het NNT is 49 gedurende 4 jaar (Schwarz, 2018).

Wilt u meer weten over de cardiovasculaire effecten van PCSK9-remmers? Lees dan de uitgebreide informatie over cardiovasculaire effecten.

Wat is het effect op het risico op sterfte?

Het effect van PCSK9-remmers op sterfte is vooral onderzocht bij patiënten met bestaande hart- en vaatziekten. De belangrijkste studies zijn:

  • FOURIER: vergelijking van evolocumab met placebo
  • ODYSSEY Outcomes: vergelijking van alirocumab met placebo

 

De sterfte bij gebruikers van evolocumab was vergelijkbaar met die in de placebogroep (Sabatine, 2017). De sterfte bij gebruikers van alirocumab was lager dan bij gebruikers van placebo. De onderzoekers geven aan dat deze uitkomst op toeval kan berusten (Schwarz, 2018).

Wilt u meer weten over de effecten van PCSK9-remmers op sterfte? Lees dan de uitgebreide informatie over cardiovasculaire effecten.

Wat is het effect op het LDL?

Bij primaire hypercholesterolemie en gemengde dyslipidemie verlagen PCSK9-remmers het LDL-cholesterolgehalte met 54% meer dan placebo en met ongeveer 30% meer dan ezetimib (Schmidt, 2017). Het gemiddelde LDL-cholesterolgehalte bij de start van de studie varieerde tussen de 2,6 en 5,1 mmol/l. Het LDL-cholesterolgehalte aan het begin van een studie had geen invloed op de bereikte (relatieve) daling (SmPC’s).

Bij homozygote familiaire hypercholesterolemie verlaagt evolocumab het LDL-cholesterolgehalte met ongeveer 15 tot 32% meer dan placebo (Assessment report evolocumab, 2015).

Veiligheid

Wat is de langetermijnveiligheid?

Er zijn een aantal zorgen over de langetermijnveiligheid:

  • Het effect van langdurige en sterke verlaging van het LDL-cholesterolgehalte is nog niet bekend (RMP’s).
  • Voor alirocumab zijn er aanwijzingen in fase-3-studies voor verstoord zicht door cataract bij een sterk verlaagd LDL-cholesterolgehalte (kleiner dan 0,65 mmol/l) (RMP alirocumab, 2015).
Wat is het effect op diabetes mellitus?

In fase-3-studies zijn er geen aanwijzingen voor een verhoogde kans op DM2 bij PCSK9-remmers. Ook hebben PCSK9-remmers geen of een gering effect op het HbA1c. De duur van de studies is echter nog beperkt tot enkele jaren (Sabatine, 2017Schwarz, 2018).

Wilt u meer weten over de effecten van PCSK9-remmers op DM2? Lees dan de uitgebreide informatie over diabetes mellitus.

Wat is het effect op de cognitie?

Er zijn geen aanwijzingen voor een nadelig effect op de cognitie op de korte termijn (6 tot 24 maanden) (Giugliano, 2017, Khan, 2017, Harvey, 2017). Wilt u meer weten over de effecten van PCSK9-remmers op de cognitie? Lees dan de uitgebreide informatie over cognitie.

Wat zijn belangrijke bijwerkingen?

De meest voorkomende bijwerkingen van PCSK9-remmers zijn infecties van de bovenste luchtwegen (verkoudheid, influenza) en lokale reacties, zoals pijn en roodheid bij de injectieplaats. Deze bijwerkingen komen bij 1 tot 10% van de patiënten voor (SmPC’s). Er zijn geen grote verschillen tussen de PCSK9-remmers in bijwerkingen (Zhang, 2015).

Wat zijn belangrijke contra-indicaties en interacties?

PCSK9-remmers hebben weinig absolute contra-indicaties. De effecten bij patiënten met ernstige nier- en leverfunctiestoornissen zijn onbekend. Er zijn geen relevante interacties met andere geneesmiddelen bekend (SmPC’s).

Richtlijnen

Bij patiënten met een verhoogd LDL-cholesterolgehalte zijn statines de middelen van eerste keus, wanneer medicamenteuze verlaging nodig is. De tweede stap, wanneer een patiënt de streefwaarden niet behaalt, is het voorschrijven van een sterker werkend statine, het verhogen van de dosering statine of het toevoegen van ezetimib. Artsen kunnen PCSK9-remmers overwegen bij patiënten die ondanks optimale orale therapie niet de streefwaarden voor het LDL-cholesterolgehalte halen. Dit geldt alleen voor patiënten met een hoog geschat recidief risico op hart- en vaatziekten (NHG, NIV, NVVC, 2019). Bekijk het Medicijnjournaal voor meer informatie.

De richtlijn Erfelijke dyslipidemie in de tweede en derde lijn adviseert patiënten met familiaire hypercholesterolemie te behandelen met een statine en/of ezetimib. PCSK9-remmers kunnen worden overwogen wanneer een patiënt met deze middelen zijn streefwaarden niet haalt en een zeer hoog cardiovasculair risico heeft (NIV, 2018)

Kosten en vergoeding

Wat zijn de kosten?

PCSK9-remmers kosten ongeveer € 5.500 tot 7.650 per jaar volgens de taxe-prijzen, afhankelijk van de gebruikte sterkte en het doseerinterval. De precieze prijs is niet bekend, omdat het Ministerie van VWS geheime afspraken heeft gemaakt met de fabrikanten over kortingen. Alsnog is de prijs veel hoger dan de prijs van andere cholesterolverlagende middelen:

  • Statines kosten € 19 tot 100 per jaar.
  • Ezetimib kost € 73 per jaar.
Wat zijn de vergoedingsvoorwaarden?

Patiënten krijgen PCSK9-remmers alleen onder voorwaarden vergoed:

  • De patiënt haalt zijn streefwaarden voor LDL-cholesterol niet, ondanks het gebruik van de maximaal verdragen dosering van een statine en ezetimib.
  • De patiënt heeft een voldoende hoog risico op hart- en vaatziekten.
  • De patiënt gebruikt naast de PCSK9-remmer ook een statine (mits verdragen) en ezetimib.

Wilt u meer weten? Lees dan de uitgebreide informatie over vergoeding.

Aandachtspunten bij gebruik

PCSK9-remmers worden subcutaan geïnjecteerd. Dit kan de patiënt zelf doen, na instructie. Patiënten moeten de PCSK9-remmers eens per twee weken of eens per maand gebruiken. Ongeveer twee weken na de eerste injectie kan de voorschrijver het effect van PCSK9-remmers op het LDL-cholesterolgehalte beoordelen.

Incidenten met nieuwe geneesmiddelen? Meld deze bij Voorkomen Medicatie-Incidenten.

Werkingsmechanisme

PCSK9-remmers remmen het enzym PCSK9. PCSK9 bindt aan LDL-receptoren op de lever en stimuleert de absorptie en afbraak van deze receptoren. Alirocumab en evolocumab binden en blokkeren PCSK9 en voorkomen daarmee de afbraak van LDL-receptoren. Hierdoor neemt de lever meer LDL uit de bloedsomloop op, waardoor het LDL-cholesterol-gehalte daalt (SmPC’s). 

Toekomstige ontwikkelingen

  • Begin 2020 is bempedonzuur geregistreerd. Ook een combinatiepreparaat van bempedonzuur en ezetimib is geregistreerd. Beide middelen zijn nog niet verkrijgbaar in Nederland. 
  • Eind 2020 is inclisiran geregistreerd in Europa, maar nog niet in Nederland verkrijgbaar. Mogelijk komt inclisiran in de loop van 2021 in Nederland op de markt (ZIN, 2021).

Contact

Medicijnen

Laatst gewijzigd op 25 augustus 2021

Gerelateerd aan PCSK9-remmers

Themajournaal

Medicijnjournaal

Factcheck

Nieuw onderzoek

MOVIE

Poll

Deze site maakt gebruik van cookies

Wij gebruiken cookies om informatie over het gebruik van onze website te verzamelen om de inhoud te verbeteren. Door hieronder op “accepteren“ te klikken stem je in met het plaatsen en gebruik van al onze cookies. Voor meer informatie verwijzen wij je naar ons cookiebeleid.