Polyartritis door DPP-4-remmers

Crickx et al. beschrijven in Rheumatology International drie patiënten die na gebruik van een dipeptidylpeptidase-4-remmer (DPP-4-remmer) een polyartritis ontwikkelden.

Beschrijving casussen

Patiënt 1 was een 54-jarige vrouw die in verband met diabetes mellitus type 2 (DM2) naast metformine startte met vildagliptine (Galvus^®). Na 2 maanden ontwikkelde ze pijn aan enkel en knie en synovitis van beide polsgewrichten. Aanvullend onderzoek, waaronder röntgendiagnostiek van de gewrichten en immunologisch onderzoek toonden geen bijzonderheden. Wel liet laboratoriumonderzoek een chronische hepatitis B-infectie zien. Een maand na het staken van de vildagliptine waren de artralgie en synovitis verdwenen.

Patiënt 2 was een 48-jarige man bekend met DM2, dyslipidemie, hypertensie en genitale abcessen. Hij presenteerde zich met een bilaterale en symmetrische polyartritis van de enkels, metacarpophalangeale en proximale interphalangeale gewrichten. Hij gebruikte sinds een jaar sitagliptine (Januvia^®). Laboratoriumonderzoek (waaronder autoantilichamen) toonde evenals röntgendiagnostiek geen afwijkingen. Na staken van sitagliptine verdween het polyartritis beeld binnen een week.

Patiënt 3 was een 56-jarige man die sinds 5 jaar bekend was met DM2. Hij presenteerde zich met een bilaterale symmetrische artritis van de polsen, enkels en metacarpophalengeale gewrichten. Een maand voor het ontstaan van de klachten was hij met sitagliptine gestart als aanvulling op zijn bestaande behandeling. In zijn bloed waren antinucleaire antistoffen aanwezig. Reumafactor en anti-cyclische citrulline peptide antistoffen waren negatief. Hij werd gediagnosticeerd met het syndroom van Sjögren. Behandeling met hydroxychloroquine, lage doseringen prednison en methotrexaat hadden geen effect. Staken van de sitagliptine resulteerde in vlotte verdwijning van de artritis waarna ook de behandeling met steroïden en methotrexaat gestaakt kon worden.

Discussie

In de discussie benoemen de auteurs dat bij twee patiënten potentieel andere oorzaken voor de polyartritis (chronische hepatitis B en Sjögren syndroom) aanwezig waren. Echter, de tijdsrelatie met het gebruik van DPP-4-remmers bij het ontstaan en het weer verdwijnen van de artritisklachten vinden zij sterk suggestief voor een causaal verband. Studies die DPP-4-remmers met placebo vergeleken, vonden een hoger, maar niet significant voorkomen van artralgie en pijn in de extremiteiten. Uit Franse cijfers over bijwerkingen komt naar voren dat bij de DPP-4-remmers vaker artralgieën worden gezien. In twee van de in Frankrijk gemelde gevallen bleken de klachten terug te komen na herstart van de DPP-4-remmer of een switch naar een andere DPP-4-remmer. Als onderliggend mechanisme denken de auteurs aan de mogelijkheid dat DPP-4-remmers ook van invloed zijn op DPP-4 dat tot expressie komt op fibroblasten, T-cellen en macrofagen. Door hun remmende werking kunnen DPP-4-remmers de inflammatoire homeostase verstoren en daardoor botten en gewrichten aantasten.

Belangenverstrengeling

De auteurs melden geen financiële belangenverstrengeling

Bron

Crickx et al. DPP inhibitor-induced polyarthritis: a report of three case. Rheumatol Int. 2014;34(2):291-2.