Filgotinib (Jyseleca®)

Filgotinib is geïndiceerd voor de behandeling van volwassen patiënten met matige tot ernstig actieve RA, die onvoldoende reageren op of intolerant zijn voor één of meer DMARDs. Filgotinib is geïndiceerd als monotherapie of in combinatie met methotrexaat (SmPC, 2021).

Het doel van de behandeling van RA is het verminderen van de ziekteactiviteit en de symptomen.

Wat is het effect op de ziekteactiviteit?

Filgotinib verlaagt bij een significant groter aandeel van de patiënten de ziekteactiviteit van RA in vergelijking met placebo of methotrexaat. De effectiviteit wordt uitgedrukt in het percentage patiënten dat de ACR20 behaalt. Het effect van filgotinib is mede afhankelijk van de achtergrondtherapie en de effectiviteit van eerdere therapieën:

• Van de patiënten die onvoldoende reageren op methotrexaat bereikt 77% de ACR20 na 12 weken door toevoeging van filgotinib. Bij toevoeging van placebo of adalimumab is dit respectievelijk 50% en 71%. Het verschil tussen filgotinib en placebo is statistisch significant.
• Van de patiënten die onvoldoende reageren op bDMARDs bereikt 66% de ARC20 na 12 weken met filgotinib in combinatie met csDMARDs. Bij placebo met csDMARDs is dit 31%. Dit verschil is statistisch significant.
• Van de patiënten die nog niet eerder zijn behandeld voor RA met methotrexaat bereikt 81% de ACR20 na 24 weken met filgotinib in combinatie met methotrexaat. Bij monotherapie filgotinib bereikt 78% de ARC20. Bij methotrexaat is dit 71%. Het verschil tussen de combinatietherapie van filgotinib met methotrexaat en monotherapie methotrexaat is statistisch significant (Assessment Report, 2020).

De respons, gemeten met de ARC20, houdt tot 2 jaar aan (Assessment Report, 2020).

Wat is het effect op de ziekteremissie?

Filgotinib vergroot de kans op remissie. Het effect op remissie wordt in klinische studies gemeten met de DAS28-CRP. Remissie treedt op bij een DAS28-CRP van < 2,6. De effectiviteit van filgotinib is mede afhankelijk van de achtergrondtherapie en effectiviteit van eerdere therapieën:

• Van de patiënten die onvoldoende reageren op methotrexaat bereikt 48% remissie na 24 weken door toevoeging van filgotinib. Bij adalimumab en placebo is dat respectievelijk 36% en 16%. Het verschil tussen filgotinib en placebo is statistisch significant.
• Van de patiënten die onvoldoende reageren op bDMARDs bereikt 31% remissie na 24 weken met filgotinib in combinatie met csDMARDs. Bij placebo is dit 12%. Dit verschil is statistisch significant.
• Van de patiënten die nog niet eerder zijn behandeld voor RA met methotrexaat bereikt 54% remissie na 24 weken met filgotinib in combinatie met methotrexaat. Bij monotherapie filgotinib is dit 42% en bij monotherapie methotrexaat 29%. Het verschil tussen de behandeling met filgotinib (monotherapie en combinatietherapie met methotrexaat) en monotherapie methotrexaat is statistisch significant (Assessment Report, 2020).

Wat is het effect op progressie van gewrichtsschade?

Filgotinib remt de progressie in gewrichtsschade bij RA. Progressie in gewrichtsschade wordt in klinische studies gemeten met de mTSS. De score kan variëren van 0 tot 528. Hoe hoger de score, hoe meer schade. In de studies met filgotinib is er sprake van progressie als de mTSS stijgt ten opzichte van de uitgangswaarde. De effectiviteit van filgotinib op de progressie van gewrichtsschade is mede afhankelijk van de achtergrondtherapie:

• Bij patiënten die onvoldoende reageren op methotrexaat en filgotinib hiermee combineren is de verandering in mTSS ten opzichte van de uitgangswaarde 0,13. Bij placebo is dit 0,37 en bij adalimumab 0,16. De behandelduur was 24 weken. Het verschil tussen filgotinib en placebo is statistisch significant.
• Bij patiënten die niet eerder behandeld zijn voor RA met methotrexaat en filgotinib combineren met methotrexaat is de verandering in mTSS ten opzichte van de uitgangswaarde 0,21. Bij monotherapie filgotinib is dit -0,04 en bij monotherapie methotrexaat 0,51. De behandelduur was 24 weken. Het verschil tussen monotherapie filgotinib en monotherapie methotrexaat is statistisch significant (Assessment Report, 2020).

Wat zijn belangrijke bijwerkingen?

De meest voorkomende bijwerkingen van filgotinib zijn misselijkheid, infecties van de bovenste luchtwegen, urineweginfecties en duizeligheid. Deze bijwerkingen treden op bij minder dan 10% van de gebruikers (SmPC, 2021).

Filgotinib is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiënten die filgotinib gebruiken, moeten de patiëntenwaarschuwingskaart ontvangen. Het CBG verzoekt patiënten en zorgverleners extra alert te zijn op bijwerkingen en deze te melden (SmPC, 2021).

Wat is de langetermijnveiligheid?

Er is nog weinig bekend over de langetermijnveiligheid van filgotinib. In langdurige klinische vervolgstudies zijn geen extra risico’s vastgesteld bij blootstelling gedurende 4,4 jaar (SmPC, 2021).

Wat is het risico op trombose?

Bij patiënten die JAK-remmers krijgen, waaronder filgotinib, zijn voorvallen gemeld van diepe veneuze trombose (DVT) en longembolie (LE). Voorschrijvers moeten risicofactoren voor DVT/LE, zoals hogere leeftijd, obesitas, chirurgie, een medische voorgeschiedenis met DVT/LE en immobilisatie meenemen bij de overweging om filgotinib voor te schrijven. Zijn er klinische kenmerken van DVT/LE? Dan moet de voorschrijver de behandeling met filgotinib stopzetten (SmPC, 2021).

Wat is het risico op infecties?

Bij patiënten die filgotinib gebruiken zijn voorvallen gemeld van infecties, waaronder ernstige infecties. De meest voorkomende ernstige infectie bij filgotinib is pneumonie. Het advies is om bij patiënten met chronische of recidiverende infecties de voordelen, nadelen en risico’s tegen elkaar af te wegen (SmPC, 2021).

Patiënten moeten alert zijn op tekenen van infecties. Bij infecties moet de patiënt contact opnemen met de voorschrijver. Reageert de patiënt niet op de standaard antimicrobiële therapie? Dan is het advies filgotinib te staken tot de infectie onder controle is. Voorschrijvers moeten voorzichtig zijn met filgotinib bij patiënten ≥ 75 jaar, omdat zij vaker ernstige infecties hebben (SmPC, 2021).

Wat is het risico op niet-melanoma huidkanker?

NMSC is gemeld bij gebruik van filgotinib. Het advies is om bij patiënten met een verhoogd risico op huidkanker periodiek huidonderzoek te verrichten (SmPC, 2021).

Wat is het effect op het LDL-cholesterol?

Filgotinib kan het totaal cholesterol, HDL- en LDL-cholesterolgehalte verhogen. Het advies is om 12 weken na aanvang van de behandeling het lipidenprofiel te controleren. Zo nodig kan de voorschrijver cholesterolverlagende middelen starten (SmPC, 2021).

Wat zijn de belangrijkste contra-indicaties en interacties?

Patiënten mogen filgotinib niet gebruiken bij actieve tuberculose en actieve ernstige infecties. De voorschrijver moet voorafgaand aan de behandeling zowel actieve als latente tuberculose uitsluiten. Ook is screening op virale hepatitis nodig voor de start met filgotinib (KNMP, 2021).

Het advies is om filgotinib niet te combineren met immunosuppressiva of biologische geneesmiddelen vanwege het risico op additieve immunosuppressie (KNMP, 2021). Mogelijk is er een interactie met rifampicine en itraconazol. Deze interacties zijn nog niet beoordeeld door de KNMP (KNMP, 2021).

Patiënten mogen niet starten met filgotinib bij een:

• neutrofielenaantal < 1 x 10⁹/l
• lymfocytenaantal < 0,5 x 10⁹/l
• Hb-gehalte < 5 mmol/l
• ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pugh C) (KNMP, 2021)

Wat is het advies bij een verminderde nierfunctie?

Bij patiënten met een verminderde nierfunctie is aanpassing van de dosering van filgotinib nodig. De normale dosering is eenmaal daags 200 mg. Bij een creatinineklaring tussen de 15 en 60 ml/min is de aanbevolen dosering eenmaal daags 100 mg. Bij een creatinineklaring kleiner dan 15 ml/min wordt het gebruik van filgotinib ontraden, vanwege het ontbreken van gegevens over de veiligheid (KNMP, 2021).

Was is het advies bij een leverfunctiestoornis?

Bij lichte of matige leverfunctiestoornis (Child-Pugh A of B) is dosisaanpassing niet nodig. Bij ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pugh C) wordt filgotinib ontraden, vanwege het ontbreken gegevens over de veiligheid (KNMP, 2021).

Wat is het advies bij zwangerschap en lactatie?

Vruchtbare vrouwen moeten adequate anticonceptieve maatregelen nemen tijdens en gedurende ten minste één week na stopzetting van de behandeling met filgotinib. Vrouwen mogen filgotinib niet tijdens de zwangerschap en periode van borstvoeding gebruiken (SmPC, 2021).

Welke plaats hebben JAK-remmers in de NVR richtlijn?

De NVR-richtlijn Reumatoïde artritis (2020) geeft aan dat csDMARDs de voorkeur hebben. Heeft dit onvoldoende effect? Dan komt een bDMARD (TNF-α remmers, abatacept, rituximab, IL6-remmers of anakinra) of JAK-remmer in aanmerking. Patiëntfactoren, bestaande ervaring en kosten bepalen de keuze van het middel (NVR, 2020). Filgotinib is niet opgenomen in deze richtlijn, aangezien filgotinib nog niet op de markt was toen deze richtlijn verscheen.

Wat zijn de kosten?

Filgotinib kost in een dosering van eenmaal daags 200 mg volgens medicijnkosten.nl ongeveer € 12.500 per jaar. De fabrikant stelt echter dat deze prijs niet klopt en de daadwerkelijke kosten € 11.300 per jaar zijn. Ter vergelijking: adalimumab kost in een dosering van 40 mg per 2 weken ongeveer € 10.200 per jaar (Medicijnkosten, 2021).

Wat zijn de vergoedingsvoorwaarden?

Filgotinib wordt alleen via ziekenhuizen verstrekt en vergoed als add-on geneesmiddel (Medicijnkosten, 2021).

Filgotinib is alleen als tablet beschikbaar voor oraal gebruik. De aanbevolen dosering is éénmaal daags 200 mg. Voor patiënten van 75 jaar en ouder is de aanbevolen dosering éénmaal daags 100 mg, vanwege de beperkte klinische ervaring bij deze patiëntengroep. Patiënten kunnen filgotinib met of zonder voedsel innemen. Het advies is om de tabletten in hun geheel door te slikken (SmPC, 2021).

Het advies is om het neutrofielenaantal, lymfocytenaantal en hemoglobinegehalte te controleren bij aanvang en vervolgens conform protocol. Dit geldt ook voor controle op virale hepatitis (SmPC, 2021). Daarnaast is het advies om 12 weken na start van de behandeling het lipidenprofiel te controleren en vervolgens conform protocol (KNMP, 2021).

Filgotinib is een reversibele en selectieve remmer van het enzym JAK1. De JAK enzymen spelen een rol bij het ontstekingsproces bij RA. Door remming van deze enzymen vermindert de ontsteking en andere symptomen van RA (SmPC, 2021).

• De langetermijnveiligheid en effectiviteit van filgotinib bij patiënten met RA wordt verder geëvalueerd in een lange termijn extensiestudie (Clinicaltrials.gov, 2021).
• In fase 3 studies wordt de effectiviteit van filgotinib onderzocht bij de ziekte van Crohn en CU (Horizonscan geneesmiddelen, 2021).

• Artikelen (Geneesmiddelenbulletin)
• Beoordelingsrapporten (Zorginstituut Nederland)
• Farmacotherapeutisch Kompas (Zorginstituut Nederland)
• Gemelde bijwerkingen (Bijwerkingencentrum Lareb)
• Medicatie-incidenten (VMI)
• Medicijnkosten (Zorginstituut Nederland)
• Officiële productinformatie en bijsluiter (CBG)
• Patiëntervaringen (IVM)

Neem contact op