Nieuw onderzoek
Aclidinium versus tiotropium bij COPD
In het kort
Alleen symptomatische COPD-patiënten ervaren meer effect van aclidinium dan van tiotropium.
Symptomatische COPD-patiënten ervaren meer effect van aclidinium dan van tiotropium. Dat concluderen Beier et al. op basis van een post hoc analyse van eerder gepubliceerde onderzoeksgegevens.
Achtergrond
Aclidinium (Eklira®) is een relatief nieuw langwerkend anticholinergicum (LAMA, long acting muscarinic antagonist). Beier et al. publiceerden eerder over fase 3 studies naar de effectiviteit van aclidinium (tweemaal daags 400 mcg) versus tiotropium (eenmaal daags 18 mcg). Het verschil in effectiviteit was toen niet significant. In een post hoc analyse met dezelfde gegevens analyseerden Beier et al. of er wel een verschil in effect was, wanneer de populatie werd beperkt tot symptomatische patiënten. Symptomatische patiënten werden gedefinieerd als patiënten met een EXACT Respiratory Symptoms (E-RS) score bij aanvang van de studie van meer dan 10 eenheden. Dit komt ongeveer overeen met GOLD-groepen B en D. The E-RS is gebaseerd op de 11 effectmaten van de EXACT, een dagboek dat de patiënt elektronisch invult met 14 items waarmee exacerbaties van COPD kunnen worden gemeten (Leidy, 2014).
Resultaten
Van de 414 patiënten in de fase 3 studie, voldeden er 277 aan de definitie van symptomatische patiënt. Zij gebruikten aclidinium (116), tiotropium (101) of placebo (60). Bij gebruikers van aclidinium waren een aantal parameters beter dan bij tiotropium: de FEV1 overdag en 's nachts, dagelijkse E-RS, symptomen gedurende de ochtend en nacht en beperkingen in de ochtend. Het verschil in FEV1 was het grootst gedurende de nacht. Ten opzichte van placebo was het effect op dag 1 bij aclidinium 157 ml en bij tiotropium 67 ml (p<0,001). In week 6 was dit bij aclidinium 153 ml en bij tiotropium 90 ml (p<0,05).
Discussie
De auteurs vermelden een aantal kanttekeningen bij de resultaten. Een beperking van de studie is dat de aclidiniumgebruikers significant vaker deels reversibele bronchiale obstructie hadden. Dit kan het verschil in effect verklaren. Ook is het aantal patiënten laag en de studieduur kort. Daarnaast merken de onderzoekers op dat een andere groep symptomatische patiënten zou zijn geselecteerd, als ze een andere definitie (bijvoorbeeld volgens de GOLD-richtlijn) hadden gehanteerd.
Belang voor de praktijk
De NHG-Standaard COPD (2015) geeft aan dat aclidinium geen bewezen meerwaarde heeft ten opzichte van tiotropium. Deze conclusie is mede gebaseerd op basis van het fase 3 onderzoek van Beier et al. over de gehele onderzoekspopulatie. Deze post hoc analyse laat zien dat er mogelijk wel een effect is bij symptomatische patiënten. Gegevens over een grotere populatie en langere termijn ontbreken nog.
Belangenverstrengeling
De onderzoekers geven aan financiering gehad te hebben van verschillende farmaceutische bedrijven, waaronder AstraZeneca, fabrikant van aclidinium.
Bron
- Beier J et al. Improvement in 24-hour bronchodilation and symptom control with aclidinium bromide versus tiotropium and placebo in symptomatic patients with COPD: post hoc analysis of a Phase IIIb study. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2017;12:1731-1740.
- Leidy NK et al. Measuring respiratory symptoms of COPD: performance of the EXACT- Respiratory Symptoms Tool (E-RS) in three clinical trials. Respir Res. 2014;15:124
Laatst gewijzigd op 1 september 2017