Tromboseprofylaxe rivaroxaban na ziekenhuisontslag biedt geen voordelen bij medisch zieke patiënten

Gebruik van rivaroxaban (Xarelto^®) na ontslag uit het ziekenhuis leidt niet tot minder veneuze trombo-embolieën (VTE) bij acuut medisch zieke patiënten. Dit is de uitkomst van de MARINER-studie. De resultaten van de MARINER-studie zijn gepubliceerd in The New England Journal of Medicine (Spyropoulos, 2018).

Resultaten

De MARINER-studie onderzocht het effect van rivaroxaban na ontslag uit het ziekenhuis bij acuut medisch zieke patiënten. Dit zijn patiënten die in het ziekenhuis kwamen in verband met:

• hartfalen
• respiratoire insufficiëntie
• exacerbatie bij een chronisch obstructieve longziekte (COPD)
• acuut ischemisch cerebrovasculair accident (CVA)
• acute infectieuze of ontstekingsziekte zoals reumatoïde artritis

Patiënten konden deelnemen aan de studie als zij minimaal 3 en maximaal 10 dagen waren opgenomen. Bovendien moesten zij aanvullende risicofactoren hebben voor het krijgen van een veneuze trombo-embolie.

6.007 patiënten kregen rivaroxaban en 6.012 een placebo. De behandeling startte bij het ontslag uit het ziekenhuis. De behandelduur was 45 dagen. De dosering van rivaroxaban bedroeg eenmaal daags 10 mg bij patiënten met een geschatte creatinineklaring ≥ 50 ml/minuut. Patiënten met een geschatte creatinineklaring < 50 ml/min kregen eenmaal daags 7,5 mg rivaroxaban.

De belangrijkste uitkomstmaat was het aantal patiënten met symptomatische VTE's plus het aantal patiënten waarbij het overlijden te maken had met een VTE. Hiervan was sprake bij 50 patiënten die rivaroxaban gebruikten en bij 66 van de placebogebruikers. De hazard ratio (HR) was 0,76 (95% betrouwbaarheidsinterval (95%BI)=0,52 tot 1,09). De belangrijkste veiligheidsuitkomst was het optreden van een grote bloeding. Grote bloedingen kwamen voor bij 17 gebruikers van rivaroxaban en bij 9 placebogebruikers (HR=1,88; 95%BI=0,84 tot 4,23).

Discussie

Een beperking van de studie was dat de belangrijkste uitkomstmaat veel minder vaak optrad dan verwacht. De onderzoekers hadden als hypothese dat rivaroxaban superieur zou zijn aan placebo in het voorkomen van het primaire eindpunt. Vooraf berekenden de onderzoekers dat er 8.000 patiënten nodig waren om de hypothese te bevestigen. Ook na uitbreiding van het aantal patiënten tot 12.000 konden de onderzoekers geen verschil aantonen.

In 2018 zijn al meerdere studies verschenen naar de effectiviteit van rivaroxaban bij indicaties waarvoor het middel nog niet geregistreerd is. Het Geneesmiddelenbulletin publiceerde recent een artikel waarin de auteurs 4 andere studies kritisch tegen het licht houden (van der Heijden S, 2018). Het Geneesmiddelenbulletin ziet in de door hen beoordeelde studies geen reden voor uitbreiding van de indicatie van rivaroxaban.

Belang voor de praktijk

De huidige richtlijnen bevelen niet aan om acuut medisch zieke patiënten na ontslag uit het ziekenhuis tromboseprofylaxe te geven. De resultaten uit de MARINER-studie tonen aan dat behandeling van deze patiënten met rivaroxaban geen meerwaarde heeft en dus ook niet moet gebeuren.

Mogelijke belangenverstrengeling

De studie werd gefinancierd door Janssen Research and Development. Diverse auteurs melden financiële banden met diverse farmaceutische bedrijven, waaronder de registratiehouder van rivaroxaban.

Bron

• Spyropoulos AC et al. Rivaroxaban for thromboprophylaxis after hospitalization for medical illness. N Engl J Med 2018;379(12):1118-27.
• Van der Heijden S et al. Recent onderzoek naar rivaroxaban. Geen reden voor uitbreiding indicatiestelling. Geneemiddelenbull 2018;2018(52):64-70.