Effect van LAMA op exacerbatiefrequentie COPD

Aclidinium (Bretaris^®, Eklira^®) verlaagt de kans op een exacerbatie van COPD. Dat is de conclusie van Wedzicha et al. op basis van de samengevoegde resultaten van 5 studies. Het effect op het aantal ernstige exacerbaties, waarvoor antibiotica, corticosteroïden of een ziekenhuisopname nodig waren, is echter niet significant. Ongeveer tegelijkertijd publiceerden Halpin et al. een systematische review naar het effect van tiotropium (Spiriva^®) op het aantal exacerbaties.

 

Aclidinium

Wedzicha et al. voegden de resultaten van 5 studies samen, die placebo en aclidinium met elkaar vergeleken. Drie studies duurden 12 weken, twee studies 24 weken. In totaal includeerden de studies 2.521 patiënten. De meeste patiënten hadden matige of ernstige COPD. In het jaar voor aanvang van de studie had 28 procent een exacerbatie doorgemaakt. Bijna 40 procent gebruikte een inhalatiecorticosteroïd. Exacerbaties werden op basis van symptomen vastgesteld en ingedeeld naar ernst: milde exacerbaties werden door de patiënt zelf behandeld, bijvoorbeeld door het gebruik van meer kortwerkende luchtwegverwijders. Matige exacerbaties werden met orale corticosteroïden en/of antibiotica behandeld en ernstige exacerbaties leidden tot een ziekenhuisopname.

Aclidinium verlaagde het risico op een exacerbatie - ongeacht de ernst - significant ten opzichte van placebo (odds ratio (OR) 0,78, p-waarde = 0,039). Wanneer alleen naar de matige en ernstige exacerbaties wordt gekeken, is het verschil niet langer significant (OR=0,82, p-waarde = 0,116).

 

Tiotropium

Halpin et al. voerden een systematische review uit naar het effect van tiotropium op het aantal exacerbaties, vergeleken met placebo of een actieve comparator. De minimale duur van de studies was 6 maanden.

In 20 geïncludeerde studies werden tiotropium en placebo vergeleken: in 9 daarvan kwamen exacerbaties significant minder vaak voor bij gebruik van tiotropium dan bij placebo. In 16 studies is gekeken naar het risico op ernstige exacerbaties. In 5 studies was het risico op een ernstige exacerbatie significant lager in de tiotropiumgroep. In 2 studies was er geen verschil tussen placebo en tiotropium.

 

Discussie

Wedzicha et al. noemen de resultaten voor aclidinium vergelijkbaar met de resultaten voor andere LAMA's. Anders dan in veel studies was de onderzoekspopulatie niet verrijkt met patiënten die regelmatig exacerbaties doormaken. Een beperking van de studies is de korte duur. Een belangrijke beperking in de studie van Halpin was de heterogeniteit, in studiepopulatie, duur en definitie van exacerbaties. Hierdoor was het niet mogelijk een kwantitatieve analyse uit te voeren.

 

Belang voor de praktijk

Volgens de NHG-Standaard COPD (2015) hebben zowel langwerkende bèta-agonisten als tiotropium een klinisch relevant effect op het voorkomen van exacerbaties bij COPD ten opzichte van placebo. De review van Halpin et al. voegt hier weinig nieuwe informatie aan toe. Voor aclidinium was tijdens het opstellen van de standaard nog geen significant effect op het terugdringen van exacerbaties aangetoond. De analyse door Wedzicha geeft niet direct aanleiding om dit standpunt te herzien: er is geen significant effect op het aantal exacerbaties dat behandeling met antibiotica, corticosteroïden of een ziekenhuisopname vereist.

 

Mogelijke belangenverstrengeling

De analyse door Wedzicha et al. is gefinancierd door Almirall, registratiehouder van aclidinium. Alle auteurs van de review van Halpin et al. hebben geld ontvangen van de farmaceutische industrie, 3 van hen waren in dienst van Boehringer Ingelheim, registratiehouder van tiotropium.

 

Bron

• Wedzicha JA et al. Effect of aclidinium bromide on exacerbations in patients with moderate-to-severe COPD: a pooled analysis of five phase III, randomized, placebo-controlled studies. COPD. 2016 May 9:1-9.
• Halpin DM et al. Effect of tiotropium on COPD exacerbations: A systematic review. Respir Med. 2016;114:1-8.