Herbezinning

We leven in tijden van overvloed en mateloosheid. Het geneesmiddelengebruik neemt toe. Er is veel vraag naar medicijnen en de kosten van generieke geneesmiddelen waren nog nooit zo laag. Hadden we 25 jaar geleden kunnen bedenken dat de kosten voor een geneesmiddel nog minder dan de prijs van een zak drop zou zijn? Het NHG doet samen met het IVM zijn best om de geneesmiddelenzorg in Nederland veilig, van hoge kwaliteit en betaalbaar te houden. Bij gelijkwaardige geneesmiddelen kiezen we daarom in NHG-Richtlijnen en in het NHG-Formularium voor het geneesmiddel met de laagste kosten.

De mateloosheid van de moderne tijd staat haaks op de teruglopende beschikbaarheid van noodzakelijke geneesmiddelen. De lijst van  geneesmiddelen die niet leverbaar zijn, is immers de laatste tijd steeds langer geworden.

Wat is hier aan de hand? Niet leverbaar kan komen doordat er weinig voorraad is, of doordat productiebatches worden afgekeurd als gevolg van een fout in de productie. Ook kan er een wereldwijd tekort aan de grondstoffen voor geneesmiddelen zijn. Sterke concurrentie in de markt van grondstofproducenten heeft geleid tot een forse uitdunning. Het gevolg is dat de fabrikant er mogelijk weinig belang bij heeft om een specifiek deel van de wereldmarkt te voorzien.

Er komen steeds meer meldingen van geneesmiddelgrondstoffen die verontreinigd zijn. De weinige grondstofproducenten die zijn overgebleven, zijn in verre landen gevestigd, waar de arbeid goedkoop is en de controle op het productieproces met zoveel mogelijk opbrengst anders is dan in Europa. De productie in Europa is vrijwel geheel verdwenen. Goedkoop geproduceerde plofpillen van verschillende generieke labels bevatten de grondstof van een en dezelfde fabriek in China of India. Deze afhankelijkheid maakt ons kwetsbaar als de productie of uitvoer uit die landen stil komt te liggen, dat maakt de huidige situatie rondom COVID-19 pijnlijk duidelijk.

De noodzaak tot herbezinning wordt steeds urgenter. Voor de komende 25 jaar lijkt het vinden van de juiste maat in de geneesmiddelenzorg een grote uitdaging. Huisartsen en apothekers zorgen in Nederland voor een uitstekende eerstelijnsgezondheidszorg. Dat doen zij samen. Want huisartsen en apothekers hebben ieder hun eigen expertise, voortvloeiend uit verschillende kernkwaliteiten. De producten die het IVM ontwikkelt, ondersteunen deze samenwerking. Waar huisarts en apotheker in de dagelijkse zorg intensief samenwerken en met respect gebruikmaken van elkaars kwaliteiten, ervaart de patiënt een grote meerwaarde.

Laten we ons de komende 25 jaar inzetten voor duurzame en innovatieve samenwerking tussen huisarts en apotheker.  Met respect voor de verschillende expertise en waardering van de onafhankelijke en klinische rol van de huisarts als voorschrijver en kenner van de sociale context van de patiënt. Zo kunnen huisartsen en apothekers elkaar inspireren en samen goede, veilige en betaalbare zorg op maat aan hun patiënten blijven geven.

Ten slotte wil ik het IVM feliciteren met zijn prachtige leeftijd en bedanken voor de uitnodiging voor deze gastcolumn. Op een plofpilloze toekomst.

Monique Verduijn, programmaleider Farmacotherapie van het Nederlands Huisartsen Genootschap