DOAC-gebruik neemt nog steeds toe

Sinds 2008 zijn de direct werkende orale anticoagulantia (DOAC’s) in Nederland op de markt. Uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) blijkt dat het gebruik van deze middelen, sinds de registratie voor patiënten met niet-valvulair atriumfibrilleren en de eind 2012 gemaakte geheime prijsafspraken, flink is toegenomen.

Gebruikscijfers

De SFK verzamelt en analyseert gegevens over het geneesmiddelgebruik in Nederland. De SFK rapporteerde recent in het Pharmaceutisch Weekblad dat het DOAC-gebruik - gemeten in standaarddagdoseringen (DDD) - in 2016 met 75% gestegen is. In 2015 bedroeg de stijging ongeveer 50%. Metingen over de eerste drie maanden van 2017 laten zien dat de trend ook dit jaar doorzet. 

De forse toename in DOAC-gebruik lijkt voor het eerst ook invloed te hebben op het aantal gebruikers van vitamine K-antagonisten (VKA’s). Bleef het aantal gebruikers van VKA’s in de jaren 2013 tot en met 2015 nog stabiel rond 460.000, in 2016 is er een afname van bijna 10% naar circa 420.000 gebruikers.

DOAC’s

Rivaroxaban (Xarelto^®) was in 2016 de meest gebruikte DOAC met 67.000 gebruikers. Daarna volgden dabigatran (Pradaxa^®) met 46.000 gebruikers, apixaban (Eliquis^®) met 36.000 gebruikers en edoxaban (Lixiana^®) met 2.000 gebruikers. Bij de bepaling van het aantal gebruikers heeft de SFK geen onderscheid gemaakt tussen kort- of langdurend DOAC-gebruik. 

Huisartsen

In augustus 2016 heeft het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) het standpunt ‘Anticoagulantia’ gepubliceerd waarin het NHG stelt dat DOAC’s voortaan een gelijkwaardig alternatief zijn voor VKA’s. Naar aanleiding daarvan hebben de zorgverzekeraars hun vergoedingsvoorwaarden verruimd en is ook de voorwaarde vervallen dat DOAC’s alleen vergoed worden wanneer een medisch specialist het gebruik initieert. Cijfers van de SFK tonen dat in de eerste maanden van 2017 een kleine 10% van de eerste uitgiften een huisartsrecept betrof.

MOVIE

Recent heeft het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik in samenwerking met het RIVM en Zorginstituut Nederland de verspreiding van de DOAC's in Nederland visueel in kaart gebracht. De zogenaamde MOVIEs geven een beeld van regionale ontwikkelingen en verschillen in het voorschrijfgedrag van de DOAC's en specifiek dabigatran. 

Bron

• SFK. Forse groei DOAC-gebruik zet ook dit jaar door. Pharmaceutisch Weekblad 152 (18), 5 mei 2017.
• Donk van den M et al. NHG-Standpunt Anticoagulantia. Huisarts Wet 2016;59(9):406-9.